مقدمه: در ایران, تعداد مرگ ومیر ناشی از تصادفهای جاده ای در یک سال, معادل جمعیت یک یا چند شهر کوچک است. در این حوادث, علاوه بر ازدست رفتن تعداد زیادی از جمعیت و بروز مصدومیتها و معلولیتهای جسمی برای تعداد زیادی از افراد, پیامدهای منفی اقتصادی, اجتماعی و روانی متعدد دیگری نیز ایجاد می شود. با توجه به فراوانی و شدت حوادثی که در تجربه سیستم حمل و نقل جاده ای ایران ثبت شده است, پژوهش حاضر به بررسی اثر شاخصهای توسعه حمل و نقل بر فراوانی صدمات ترافیک جاده ای استانهای کشور پرداخته است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و در زمره مطالعات کاربردی است که به بررسی وضعیت استانهای کشور ازنظر شاخصهای حمل و نقل با استفاده از روش شاخص ترکیبی توسعه و محرومیت پرداخته و اثر این شاخصها را بر متغیرهای حوادث جاده ای شامل تعداد مرگ ومیر و تعداد مصدومان ناشی از تصادف رانندگی را با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره بررسی کرده است. یافته ها: ازنظر شاخصهای توسعه حمل و نقل جاده ای, استانهای تهران, اصفهان و مازندران وضعیت بهتری نسبت به سایر استانها دارند و اردبیل, سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی از مطلوبیت کمتری برخوردارند. بیش از 50% تغییرات متغیر «تعداد مرگ ومیر» و بیش از 85% تغییرات «تعداد مصدومان» ناشی از تصادفهای رانندگی از طریق ترکیب خطی شاخصهای مورد مطالعه تبیین شده است؛ همچنین در آن دسته از استانهای کشور که با تقاضای سفر بیشتری مواجه هستند, شاخص ایمنی در سطح پایین تری قرار دارد. بحث: بر اساس یافته های پژوهش, شاخصهای مربوط به تقاضای سفر مانند «حمل و نقل مسافر و کالا» و «شرکتها و مؤسسات حمل و نقل» و «ایمنی» تأثیر معنی داری بر تعداد مرگ ومیر و مصدومان ناشی از حوادث و تصادفهای رانندگی دارند. درواقع, هرچه میزان تقاضای سفر بیشتر باشد, افزایش رفتارهای ترافیکی مخاطره آمیز رانندگان ازیک طرف و کیفیت پایین ایمنی راه و جاده از طرف دیگر در افزایش وقوع سوانح و صدمات ترافیک جاده ای مؤثر هستند.

نویسنده: شیخ بیگلو رعنا